Op weg naar een digitale samenleving
Elk aspect van onze samenleving is onderhevig aan vergaande digitalisering en technologische verandering. Hoe we werken en leren, hoe we communiceren en sociale contacten onderhouden en hoe we deelnemen aan de maatschappij. We zijn met z’n allen op weg naar een digitale samenleving.
Afbeelding van Syaibatul Hamdi via Pixabay
Op regelmatige basis, en deels uit nostalgie, blik ik terug naar mijn zorgeloze kindertijd. Als kind ben ik opgegroeid in de jaren 80. Ik keek op tv naar Vlaamse kinderprogramma’s zoals Het Liegebeest en Jacobus en Corneel. Of op de Nederlandse tv naar ‘Ome Willem.’ In de zetel liggen en zappen was er niet bij. De afstandsbediening was nog niet ingeburgerd thuis. Bovendien zou je met het beperkt aantal kanalen vrij snel uitgezapt zijn. Ook hadden mijn ouders nog geen videorecorder aangeschaft. Je kon dus alleen maar kijken wat er live uitgezonden werd. En als er niets op tv was dan bracht ik mijn tijd door met strips lezen of buiten spelen.
Voor mijn eerste communie kreeg ik een rode walkman waarbij je een cassette in moest steken vooraleer je naar muziek kon luisteren. Om onze lange autoritten naar de familie in de Ardennen te doorstaan, kreeg ik daarnaast ook nog een draagbare Nintendo- spelcomputer die slechts één spel bevatte, nl. Donkey Kong.
Wat zeker nostalgie oproept, is de telefoon. Wij hadden maar één telefoon in huis. Die stond in de gang op een telefoonkastje met een stoel, een witte en gouden gids, een notitieboekje en een échte biq. Als de telefoon ging, raakte ik al opgewonden. Wie zou het zijn? Zou het voor mij zijn?. Mijn moeder nam op met een neutrale stem ‘familie Petré’. En soms was dat telefoontje dus voor jou. Een schoolvriend of een nonkel of tante. Waarna je iets besprak of afsprak en dan hing je op. En als je een afspraakje had met een schoolvriend(in) dan ging je op het afgesproken tijdstip daar naartoe. Soms kwam hij of zij te laat. Dan moest je maar wachten op hoop van zegen dat die ander ook kwam.
Waarom vertel ik je dit allemaal? Als ik mijn kindertijd vergelijk met de kindertijd van mijn dochters en zoon, dan kan ik toch wel vaststellen dat de samenleving veel digitaler is geworden. We bevinden ons in een overgangsperiode met grote veranderingen waarbij velen onder ons verrast worden door de schaal en de snelheid van de ontwikkelingen.
van fysiek naar digitaal
Door digitalisering zijn heel veel fysieke producten en diensten overbodig geworden. Zo beschikt onze huidige smartphone over tientallen functies waarvoor je vroeger een hele waaier aan fysieke apparaten voor nodig had. Computerspelletjes speelde ik op de Nintendo. Eerst de Game & Watch met 1 spelletje, later in zwart-wit op de Nintendo Game Boy waar je voor ieder spelletje een aparte cassette nodig had. Muziek luisterde ik op casettekes of lp’s, later op cd’s. Films keken we live op tv, later op VHS en DVD.
Niet enkel Cd’s, dvd’s en boeken worden tegenwoordig gedigitaliseerd, maar ook dienstverlening van banken, reiskantoren, restaurants en ziekenhuizen gebeurt steeds meer digitaal. We vinden ze allemaal in een app op onze smartphone.
Deze digitale equivalenten zijn vaak gratis of veel goedkoper dan hun fysieke tegenhangers. Neem bijvoorbeeld de Amerikaanse topserie The Big Bang Theory: Een seizoen van Big Bang Theory op dvd kost ongeveer 19,99€. Voor de 12 seizoenen oftwel 5534 minuten zou je dus 239,88€ betalen. Dankzij Netflix kan je nu al voor 7,99€ per maand 1475 series bekijken.
Digitalisering beperkt zich uiteraard niet enkel tot het omzetten van fysieke producten naar digitale diensten. Er ontstaan ook nieuwe digitale producten en diensten die daarbovenop geen rekening hoeven te houden met de landsgrenzen.
Zoals ik je eerder al vertelde had ik als kind van de jaren ‘80 vroeger niet zo heel veel keuze qua televisie kijken. Om te kijken wat er op tv kwam, pakte ik de tv-gids erbij. Als er niks leuks op tv kwam, dan ging ik maar iets anders doen. En als ik niet thuis was op het moment dat de aflevering op tv kwam, had ik pech. Toen de videorecorder in huis kwam, kon ik tv-programma’s opnemen, zolang ze niet gelijktijdig liepen.
Digitalisering zorgde ervoor dat we nu kunnen bingewatchen. Je hoeft niet telkens een ganse week te wachten om een nieuwe aflevering te kijken. Je kijkt gewoon lekker verder.
Afbeelding van Free-Photos via Pixabay
Afbeelding van Stefan Kuhn via Pixabay
van vast naar mobiel
Ook smartphones waren een enorme trigger voor de vele veranderingen die we de afgelopen jaren hebben gezien. Ze hebben onze manier van leven in vele aspecten door elkaar geschud. We voelen ons zelf praktisch naakt als we de smartphone thuis hebben laten liggen. Dit kleine toestel heeft in een kleine periode van 2 decennia een revolutie teweeggebracht in hoe we met elkaar communiceren, nieuws vergaren, films kijken, muziek luisteren, betalen, foto’s nemen…waar we maar willen.
Mijn ouders wisten vroeger vaak urenlang niet waar ik uithing. In mijn puberjaren ging ik in de weekends met vrienden op stap ‘ergens in de buurt’. Een mobiele telefoon had ik toen niet. Er werden gewoon afspraken gemaakt om hoe laat ik thuis moest zijn en in liefst in een nuchtere toestand (‘Ja ma!’). Mijn eerste mobiele telefoon schafte ik pas aan in het eerste jaar dat ik naar de universiteit ging (1995).
De smartphone is voor velen onder ons een verlengstuk van ons lichaam geworden. Kinderen krijgen almaar jonger hun eerste telefoon. De overgang van basisschool naar het secundair onderwijs is vaak het moment voor de eerste aanschaf. Dit merk je ook aan de wereldwijde cijfers van mobiele gebruikers. Het Global Digital Report van Hootsuite en We Are Social telde in 2019 5,11 miljard unieke mobiele gebruikers in de wereld. Een stijging van 2 procent (100 miljoen) ten opzichte van 2018. Onze huidige wereldbevolking bedraagt 7,8 miljard mensen. Dit betekent dat 65% van de wereldbevolking een mobiele gebruiker is.
van geschreven naar gesproken
Niet alleen zorgt een smartphone voor meer bewegingsvrijheid maar ook is dit een handig apparaat als je op vakantie gaat in een vreemd land. Zo ging ik vorig jaar ging met mijn gezin op vakantie naar Bulgarije. In het resort waar we verbleven spraken ze gelukkig (gebroken) Engels, want Bulgaars spreken en lezen behoort niet tot mijn mogelijkheden. Maar als je buiten het resort ging, begon het toch wat moeilijker te worden om je verstaanbaar te maken of om informatie te lezen.
En daar kwam dan Google Translate als geroepen. Met mijn camera nam ik een foto van de Bulgaarse tekst en deze werd (bijna) vlekkeloos naar het Nederlands vertaald. Als ik een vraag wilde stellen aan de Bulgaarse verkoper, dan sprak ik de tekst in en deze werd onmiddellijk vertaald naar Bulgaarse tekst en omgekeerd. Vroeger zou ik met een papieren zakwoordenboek moeten rondsleuren in de hoop dat ik het woord goed verstond en met fonetisch schrift ook nog goed zou uitspreken.
Deze vertaling kon plaatsvinden dankzij algoritmes ingebouwd in deze vertaalapp. Momenteel ondersteunt deze app al meer dan 100 talen en kan ze al vertalingen leveren via tekst, foto en spraak in 32 talen. De app is misschien nog verre van perfect, maar Google Translate heeft in 14 jaar tijd (sinds 2006) zonder twijfel onze manier waarop we in vreemde talen met elkaar communiceren veranderd. In de nabije toekomst zal Google live transcriptie toevoegen aan haar app. Met deze functie kunnen we audio in 1 taal opnemen en in realtime in een andere taal weergeven. We komen steeds een stap dichterbij in een samenleving waar we met elkaar kunnen spreken in ieders moedertaal.
Ook virtuele spraakassistenten zoals Alexa, Siri of Bixby vinden steeds meer hun toegang bij de klant. Hiermee kan je met je stem je thermostaat in huis bedienen, je verlichting aan en uit zetten en het nieuws laten voorlezen..
Afbeelding van hamburgfinn via Pixabay
Afbeelding van Tumisu via Pixabay
van dom naar intelligent
Het voordeel van virtuele spraakassistenten is dat ze kunnen communiceren met andere slimme apparaten waarbij je andere apparaten kan bedienen, laten voorlezen of interageren met andere systemen. Slimme apparaten zijn permanent of tijdelijk verbonden met het internet en verzamelen data zonder menselijke tussenkomst, verwerken deze data en kunnen handelingen op basis van deze data uitvoeren.
In mijn kinderjaren was ik grote fan van de Amerikaanse tv-serie Knight Rider met David Hasselhoff. Zijn tv-personage kon alle problemen aan omdat hij beschikte over KITT, een zelfrijdende, sprekende en superintelligente wagen. “KITT. Pick me up.” sprak David in zijn horloge en de auto kwam al aangereden.
De science fiction van toen is realiteit geworden. Toch bijna. We zijn nog een paar jaar verwijderd van echte zelfrijdende auto’s. We zitten nog in een semi-autonome fase. De technologie die ons naar autonoom rijden brengt, is echter al beschikbaar, maar er zijn nog altijd situaties waarbij de auto hulp nodig heeft van de bestuurder om het stuur enkele seconden over te nemen. Binnen een paar jaar spreken we in onze smartwatch “Tesla. Pick me up.” en kunnen we tijdens het rijden met vrienden kaart spelen of een film kijken.
Het aantal met internet verbonden apparaten groeit voortdurend. Nu al zijn er meer verbonden apparaten dan er mensen op de wereld zijn. Bijna 31 miljard wereldwijd. Dit betekent dat iedere mens op de wereld zou beschikken over 4 apparaten. Vijf jaar geleden was dit slechts 2 apparaten per persoon. De verwachtingen zijn dat dit tegen 2025 zal uitgroeien naar 75 miljard. Dus 9 apparaten per persoon. Al deze apparaten zijn nog niet in staat om zelfstandige beslissingen te nemen, maar ook hier groeit het aanbod dagelijks, van zelfstofzuigende robots tot medische apparaten die kankercellen diagnosticeren.
van lokaal naar globaal
Tenslotte kunnen we vaststellen, doordat alles en iedereen continu met alles en iedereen verbonden is, dat de samenleving evolueert naar één groot globaal netwerk. Heel lang geleden wist je enkel wat er in jouw dorp gebeurde, later wat er in jouw land gebeurde en nu krijg je via social media het nieuws van over de ganse wereld aangeboden. Met alle gevolgen van dien.
Ook samenwerken kan steeds meer grenzeloos. Mijn netwerk van professionals, collega’s en kennissen met wie ik in contact kom wordt steeds breder zonder deze mensen ooit fysiek ontmoet te hebben. We komen vrijwillig virtueel samen en vormen wereldwijde community’s vanwege onze overeenstemmende passies, waarden of wereldbeelden. Het maakt niet uit hoeveel duizenden kilometers we van elkaar verwijderd zijn.
Bijna iedereen heeft tegenwoordig toegang tot alle informatie en kan er mee aan de slag. Het maakt niet uit waar je woont, hoe rijk je bent of over welke functie je op het werk hebt. De overgrote hoeveelheid aan data is digitaal direct bereikbaar.
In de jaren ‘80 en ‘90 van de vorige eeuw werd 95% van alle informatie nog analoog opgeslagen op videocassettes, audiocassettes, filmrolletjes, etc… Het kon ook niet anders. In 2003 kwam het kantelpunt waarbij de helft van alle data digitaal opgeslagen werd. Dit ogenblik wordt vaak beschouwd als het begin van de digitale samenleving. In 2007 was 94% van alle data digitaal oftewel 277 exabytes. Eén exabyte komt overeen met 1 miljard gigabytes. De voorspellingen voor 2020 geven een exponentieel stijging naar 40 000 exabytes of 40 zettabytes aan. Om dit in harde schijven uit te drukken: een externe harde schijf heeft tegenwoordig 4 terabyte (4000 gigabyte) aan opslagruimte. Dit zou betekenen dat alle digitale data wereldwijd opgeslagen zou zijn op 10 miljard harde schijven.
Afbeelding van Pete Linforth via Pixabay
(geschreven door Ulrich Petré)
